Οι επιλογές της είναι πάντα ιδιαίτερα προσεγμένες. Ποτέ δεν στόχευσε στο εμπορικό θέατρο, αλλά στο πιο εσωτερικό. Αυτό που μάλλον εκφράζει και την ίδια ως ιδιοσυγκρασία, καθώς σαν άνθρωπος φαίνεται χαμηλών τόνων, στις ερμηνείες της ωστόσο διακρίνεται για τις ιδιαίτερες συναισθηματικές της εντάσεις. Ο λόγος για την Ιωάννα Παππά την οποία η νέα σεζόν τη βρίσκει να πρωταγωνιστεί σε δύο παραστάσεις. Στον «Αμλετ» που σκηνοθετεί ο Τάσος Ιορδανίδης στο θέατρο Altera Pars και στο «Ενα φεγγάρι για τους Καταραμένους» στο θέατρο Πορεία σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου.
Εμείς με αφορμή το έργο αυτό του Ευγένιου Ο Νηλ, κάναμε μία γενικότερη κουβέντα μαζί της…
Τι σε γοητεύει στο έργο αυτό του Ευγένιου Ο’ Νηλ;
Ο Ο’ Νιλ στα έργα του παρουσιάζει την ζωή με την σκληρότητα της χωρίς καμία προσπάθεια ωραιοποίησής της. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει την έννοια της ομορφιάς μέσα στα κείμενά του ή την επιθυμία των ηρώων των έργων του για ομορφιά. Λόγω των βιωμάτων του και της δύσκολης και ιδιαίτερης ζωής που έζησε ο ίδιος ο συγγραφέας, παρέπεε μεταξύ της ψυχικής οδύνης και της ανάγκης για λύτρωση. Οι ήρωες του προσπαθούν να αποδεσμευτούν από την κακή τους μοίρα, αλλά τελικά αυτό που επιτυγχάνουν είναι εν τέλει μια βαθύτερη γνώση του εαυτού τους. Δεν είναι και λίγο. Ούτε και το προφανές. Τα θαμμένα μυστικά όσο κι αν θάβονται πάντοτε βρίσκουν τον τρόπο να έρθουν στην επιφάνεια. Και λειτουργούν σαν τις Ερινύες. Φαντάσματα του παρελθόντος που ζητούν δικαίωση για να ηρεμήσουν και να αναπαυθούν. Το φεγγάρι είναι το κύκνειο άσμα του συγγραφέα και στοχεύει στην κάθαρση της ψυχής του λίγο πριν το τέλος. Έργο συγκλονιστικό και υπερβατικό. Με ρεαλιστικό τρόπο γραφής και μια πληθώρα συμβολισμών που συνδέονται με τον Θεό και την πίστη.
Τι συμβολίζει ο τίτλος του έργου;
Κανονική απόδοση του τίτλου του έργου είναι κάτι σαν «Καταραμένοι» ή «Καταδικασμένοι». Οι πρωτόπλαστοι μετά το πρώτο τους αμάρτημα δέχονται τη θεϊκή κατάρα. Η κόλαση και ο παράδεισος εμφανίζονται ως επιλογές. Ο έκπτωτος άγγελος. Το καθαρτήριο. Η κοινωνία μας αιώνες τώρα διαμορφώνει την ηθική της με γνώμονα την ύπαρξη όλων αυτών. Αυτής της πίστης. Η ανθρωπότητα κάπου λογοδοτεί. Στον Θεό. Τι σημαίνει για τον καθένα η ύπαρξη αυτού του θεού. Πώς τον διαμορφώνει; Άνθρωποι γεμάτοι ενοχές για όσα νιώθουν, για τον κακό τους εαυτό. Πού θα βρουν παρηγοριά; Πότε θα νιώσουν αποδεκτοί; Πότε θα λάβουν αγάπη; Η αυτοκαταστροφή είναι τιμωρία; Κάτω από το φως του φεγγαριού αυτή τη νύχτα, μια νύχτα αποκαλύψεων οι ήρωες του έργου τολμούν να εκθέσουν τα πιο βαθιά τους μυστικά. Έχουν ανάγκη να πουν την αλήθεια όσο άσχημη κι αν ακουστεί, όση ντροπή κι αν νιώσουν. Κανείς δεν μπορεί και δεν ωφελεί να είναι τέλειος.
Σκιαγράφησέ μας τον δικό σου ρόλο….
Η Τζόσι είναι μια νέα κοπέλα που μεγαλώνει μέσα σε ένα περιβάλλον ανδρών. Έχοντας χάσει τη μητέρα της από πολύ νωρίς αναγκάζεται να επωμιστεί όλο το βάρος αυτής της οικογένειας. Δε μεγαλώνει σαν μια φυσιολογική νέα κοπέλα, υιοθετεί μια συμπεριφορά που καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα. Παριστάνει την απελευθερωμένη, την σκληρή, βρίζει και μιλάει σαν άντρας προσπαθώντας να κρύψει την ευαίσθητη και αδύναμη για τον περίγυρο πλευρά της. Η Τζόσι είναι παρθένα και ερωτευμένη με τον Τζιμ. Ελπίζει στην ανταπόκριση του έρωτά της χωρίς όμως να τολμά να το παραδεχτεί ούτε στον ίδιο της τον εαυτό. Δε νιώθει άξια να αγαπηθεί. Η εικόνα που έχει η ίδια για τον εαυτό της είναι η εξαιρετικά κακή. Παρομοιάζει τον εαυτό της με σκιάχτρο. Όταν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να προσφέρει στον Τζιμ μια αγάπη άλλου είδους, εκείνη προσφέρει σε εκείνον τον εαυτό της με αυταπάρνηση, έτσι ώστε η βασανισμένη του ψυχή να μπορέσει επιτέλους να απελευθερωθεί από το βάρος που κουβαλάει.
Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες του έργου αυτού στους οποίους εστιάζεται η παράσταση;
Η πίστη, η αγάπη, η άρνηση, το ψεύδος, η ενοχή και η συγχώρεση.
Πού αγγίζει το σήμερα και τι θέλεις να πάρει μαζί ο θεατής φεύγοντας;
Ο συγγραφέας για μένα μιλά έμμεσα πολύ για την πίστη του στη δύναμη της αγάπης. Δεν το κάνει με τολμηρό τρόπο, αλλά θεωρώ πως το υπονοεί. Θα ήθελε τα πράγματα να είναι αλλιώς. Πιστεύει στην υπέρβαση, πιστεύει στο θαύμα, γι’ αυτό και τα αποζητά μέσω των ηρώων του. Θα ήθελε κι ο ίδιος πιστεύω να σωθεί.
«Το ενδιαφέρον με τους ανθρώπους έγκειται στο προφανές γεγονός ότι δεν θέλουν πραγματικά να σωθούν: αυτή είναι η τραγική, ηλίθια φιλοδοξία αυτοκαταστροφής μέσα τους» παρατηρεί ο ίδιος ο Ευγένιος Ο’ Νιλ. Αυτό γίνεται αισθητό στην παράσταση;
Υπάρχει μια συνεχής εσωτερική σύγκρουση που χαρακτηρίζει τους ήρωες του έργου. Μια αδιάκοπη άγρια πάλη με τον εαυτό τους. Αποφεύγουν με μανία την αλήθεια, ενώ πεθαίνουν να την ξεστομίσουν. Δε νιώθουν ότι βρίσκονται σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. Η ψυχή είναι πολύ εύθραυστη. Πιο εύκολα σκληραίνει παρά μαλακώνει. Θέλει γενναιότητα και πείσμα. Και πίστη.
Οι ήρωες του έργου πέρα από την αυτοκαταστροφικότητα που τους διακατέχει επιδιώκουν τη λύτρωση και πώς;
Η απόλυτη λύτρωση έρχεται με τον θάνατο. Κι αυτό δεν είναι χριστιανικό. Σε μια ιδανική κοινωνία ίσως προλαβαίναμε κάτι να κάνουμε. Στην κοινωνία που ζούμε, εγώ νιώθω πως όσο και να προσπαθώ, το κακό γύρω μου πολλαπλασιάζεται. Ίσως και στους ήρωες του έργου να συμβαίνει το ίδιο.
Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι αυτοκαταστροφικός πιστεύεις σαν μονάδα, αλλά και στις σχέσεις του;
Σίγουρα δε βοηθά κανέναν μας να επιδιώκει το χτίσιμο της “τέλειας” εικόνας. Είναι μάταιο και αγχωτικό. Η αδυναμία πάντοτε αποτελούσε σημείο τρωτότητας. Εκεί όμως είναι που κρύβεται η δύναμή μας. Η ανάγκη γεννά την τέχνη, η έλλειψη γεννά τον έρωτα, ο πόνος γεννά την αγάπη. Αν αποδεχτώ το γεγονός ότι είμαι αδύναμος, δε θα έχω λόγο να με καταστρέφω.
Εσύ προσωπικά τολμάς να έλθεις σ΄επαφή με την αλήθεια και τις με τις ανεπάρκειές σου; Πόσο δύσκολο είναι αυτό και πώς μπορεί κάποιος να το δουλέψει;
Σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μου επαναλάμβανα τη φράση:” Το θέατρο σώζει ζωές”. Και ισχύει με έναν τρόπο. Γιατί σε αυτόν τον “ιερό” χώρο μπορώ να μιλάω χωρίς λογοκρισία για ό,τι θέλω, όπως θέλω και με όποιον θέλω. Συνδέω λοιπόν την απάντηση με την ερώτηση λέγοντας ότι όταν βρεθούμε σε ένα πλαίσιο που μας το επιτρέπει, η δουλειά με τον εαυτό μας γίνεται ευκολότερα.
Ταυτόχρονα πρωταγωνιστείς και στον Αμλετ στο θέατρο Altera Pars. Πώς είναι να μοιράζεται ένας ηθοποιός ανάμεσα σε δύο εμβληματικούς κλασικούς ρόλους;
Είναι μεγάλη τύχη. Δεν είναι δεδομένο ότι θα μας δίνεται για πάντα η ευκαιρία να παίζουμε τέτοιους ρόλους.
Κάτι που θα ήθελες να αλλάξεις σήμερα στο ελληνικό θεατρικό τοπίο;
Δυστυχώς αρκετά. Αρκετά έχουν αλλάξει. Λίγα προς το καλύτερο. Το θέατρο χρειάζεται διαβολεμένο κέφι για να παραμένει ζωντανό και να μας αφορά.
Ρόλος όνειρο/ απωθημένο;
Λαίδη Άννα, λαίδη Μάκβεθ. Και πάντοτε φυσικά υπό συνθήκες και όχι απερίσκεπτα.
Μελλοντικά σχέδια
Ξεκινάω πρόβες εντός των ημερών. Πρόκειται για ένα σύγχρονο έργο δύο προσώπων σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύα που ανεβαίνει τον Δεκέμβριο στο Αltera pars.
πηγή: tospirto.net
